Η ενδοσκοπική παλίνδρομη χολαγγειοπαγκρεατογραφία, σε συντομία αναφέρεται από τους ιατρούς και τους ασθενείς ως ERCP, διενεργείται για την αντιμετώπιση παθήσεων των χοληφόρων και του παγκρέατος και κυρίως όταν εμποδίζεται η εκροή της χολής (π.χ. από χολόλιθους) ή η εκροή του παγκρεατικού υγρού. H παραπάνω εξέταση συνδυάζει τη χρήση της ενδοσκόπησης με την ακτινοσκόπηση.
Η ενδοσκοπική παλίνδρομη χολαγγειο-παγκρεατογραφία (ERCP) είναι μια ενδοσκοπική εξέταση στην οποία τα χοληφόρα αγγεία και ο παγκρεατικος πόρος απεικονίζονται μέσω πρόσβασης από το στόμα. Αυτό σημαίνει ότι δεν απαιτούνται τομές στο δέρμα (λαπαροτομία ή λαπαροσκόπηση), καθώς το ενδοσκόπιο μπορεί να προχωρήσει απευθείας στο σημείο του λεπτου εντέρου όπου γίνεται η εκροή της χολής απο την χοληφόρο οδό μέσω των φυσιολογικων ανατομικών οδών πρόσβασης.
Η ERCP παίζει κεντρικό ρόλο σε ασθένειες που επηρεάζουν τους παροχετευτικούς χοληφόρους και παγκρεατικούς πόρους. Η διενέργεια ERCP για καθαρά διαγνωστικούς λόγους δεν είναι πλέον συνηθισμένη, με εξαίρεση κάποιες σπάνιες περιπτώσεις. Σε περίπτωση υποψίας για παράδειγμα πρωτογενούς σκληρυντικής χολαγγειίτιδας, η οποία δεν μπορεί να διαγνωστεί διαφορετικά, δικαιολογεί υπό προυποθέσεις τη διαγνωστική χρήση της ERCP.
Κατά τη εξέταση της ERCP, συνήθως απαιτείται η διενέργεια σφιγκτηροτομής, η ενδοσκοπική διάνοιξη δηλαδή του σφιγκτήρα μυ στο σημείου εξόδου του χοληδόχου πόρου και του παγκρεατικού πόρου στο δωδεκαδάκτυλο
Ποιες είναι οι ενδείξεις και οι αντενδείξεις για ERCP ;
Το τυπικό κύριο σύμπτωμα που συχνά οδηγεί σε ERCP είναι η εμφάνιση ικτέρου (κίτρινη χροιά του σκληρού χιτώνα του οφθαλμου) και του δέρματος, ως ένδειξη διαταραχής παροχέτευσης της χολής. Επιπλέον, τα ούρα γίνονται πιο σκούρα, τα κόπρανα είναι πιο ανοιχτά και ο κνησμός στο δέρμα γίνεται αισθητός.
Τυπικά εμπόδια στην εκροή είναι οι χολόλιθοι ή οι όγκοι στα χοληφόρα αγγεία ή στην περιοχή της κεφαλής του παγκρέατος
Πώς γίνεται η ERCP;
Όπως προειπώθηκε η παραπάνω εξέταση συνδυάζει τη χρήση ακτινοσκόπησης με την ενδοσκοπηση. Ο ενδοσκόπος καθοδηγεί το ενδοσκοπιο μέσω του στόματος στη συνέχεια προς τον οισοφάγο, το στομάχι και το πρώτο τμήμα του λεπτού εντέρου (δωδεκαδάκτυλο). Ο ενδοσκοπος μπορεί να δει το εσωτερικό αυτών των οργάνων και να ελέγξει για πιθανά προβλήματα. Στη συνέχεια θα περάσει ένα μικρό καθετήρα μέσα από το στόμιο εξόδου της χολής στο δωδεκαδάκτυλο και θα εγχύσει μια σκιαγραφική ουσία στα χοληφόρα αγγεία ή στον παγκρεατικό πόρο. Αυτό αναδεικνύει το ανάγλυφο των παραπάνω οργάνων και πιθανές ανατομικές διαταραχές με τη βοήθεια της λήψης ακτινογραφιών.
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι του ERCP;
Ο θεράπων ιατρός θα σας ενημερώσει για την ποσότητα της ιονίζουσας ακτινοβολίας που θα δεχτείτε κατά τη διάρκεια της εξέτασης. Ρωτήστε επίσης για τους κινδύνους που ισχύουν για εσάς. Η συνολική ποσότητα της ακτινοβολίας-ιδιαίτερα σήμερα με τη χρήση ακτινοσκοπικών μηχανημάτων τελευταίας τεχνολογίας και λαμβάνοντας υπόψη όλα τα μέτρα ακτινοπροστασίας , δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση ανασταλτικό παράγοντα για την διενέργεια της παραπάνω εξέτασης.
Εάν είστε έγκυος ή πιστεύετε ότι μπορεί να είστε, ενημερώστε τον ιατρό σας. Η έκθεση σε ακτινοβολία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης έχει μελετηθει εκτενώς . Η διενέργεια της ERCP σε εγκύους είναι δυνατή και εφικτή, αλλά πρέπει πάντα να γινεται ενδελεχής προσωποποιημένη ανάλυση των πιθανών επιπλοκών και της απόλυτης ή σχετικής ένδειξης της διενέργειας της παραπάνω εξέτασης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ενημερώστε επίσης τον γιατρο σας εάν είστε αλλεργικοί ή ευαίσθητοι σε φάρμακα.
Ορισμένες πιθανές επιπλοκές μπορεί να περιλαμβάνουν:
Φλεγμονή του παγκρέατος ( οξεία παγκρεατίτιδα) ή της χοληδόχου κύστης (χολοκυστίτιδα). Η παγκρεατίτιδα είναι μία από τις πιο συχνές επιπλοκές και πρέπει να συζητηθεί με τον ενδοσκόπο εκ των προτέρων. Λάβετε υπόψη, ωστόσο, ότι η ERCP συχνά πραγματοποιείται για να βοηθήσει στην ανακούφιση της νόσου σε ορισμένους τύπους παγκρεατίτιδας.
Πολύ πιο σπάνια μπορεί να εμφανιστούν οι παρακάτω επιπλοκές:
οξεία χολαγγειίτιδα
Αιμορραγία ανώτερου πεπτικού
Διάτρηση δωδεκαδακτύλου
Συλλογή χολής εκτός του χοληφόρου συστήματος (χόλωμα)
Ενδέχεται να μην μπορεί να γίνει ERCP εάν:
Είχατε χειρουργική επέμβαση στο γαστρεντερικό που έχει επηρεάσει την ανατομία του στομάχου ή του λεπτού εντέρου.
Έχετε εκκολπώματα ή στενώσεις στον οισοφάγο ή άλλη ανατομική ανωμαλία που καθιστά την εξέταση δύσκολη. Μερικές φορές η ERCP τροποποιείται για να γινει εφικτή σε αυτές τις καταστάσεις.
Μπορεί να υπάρχουν άλλοι κίνδυνοι με βάση την κατάστασή σας. Φροντίστε να συζητήσετε τυχόν ανησυχίες με τον ιατρό σας πριν από τη διαδικασία.
Τί πρέπει να ξέρω πριν την ERCP?
Οι συστάσεις για την προετοιμασία της ΕRCP περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
Ο ενδοσκόπος θα σας εξηγήσει τη διαδικασία και μπορείτε να κάνετε ερωτήσεις.
Ενδέχεται να σας ζητηθεί να υπογράψετε μια φόρμα συγκατάθεσης . Διαβάστε προσεκτικά τη φόρμα και κάντε ερωτήσεις εάν κάτι δεν είναι σαφές.
Ενημερώστε τον ιατρό εάν είχατε ποτέ αλλεργική αντίδραση σε οποιαδήποτε σκιαγραφική ουσία.
Ενημερώστε τον ιατρό σας εάν έχετε κάποια αλλεργία σε οποιοδήποτε φάρμακο,ή είχατε στο παρελθόν κάποια παράδοξη αντίδραση κατά τη διάρκεια αναισθησίας.
Μην τρώτε ή πίνετε υγρά για 8 ώρες πριν από τη διαδικασία. Μπορεί να σας δοθούν άλλες οδηγίες σχετικά με μια ειδική δίαιτα για 1 έως 2 ημέρες πριν από τη διαδικασία.
Εάν είστε έγκυος ή πιστεύετε ότι μπορεί να είστε, ενημερώστε τον ιατρό σας
Ενημερώστε τον ιατρό σας για όλα τα φάρμακα (συνταγογραφούμενα και χωρίς ιατρική συνταγή) και φυτικά συμπληρώματα που παίρνετε.
Ενημερώστε τον ιατρό σας εάν έχετε ιστορικό αιμορραγικών διαταραχών ή εάν παίρνετε φάρμακα για την αραίωση του αίματος (αντιπηκτικά), ασπιρίνη, ιβουπροφαίνη, ή άλλα φάρμακα που επηρεάζουν την πήξη του αίματος. Μπορεί να σας πει να σταματήσετε αυτά τα φάρμακα πριν από τη διαδικασία.
Δεν θα είστε ξύπνιοι κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, αλλά θα χορηγηθεί ηρεμιστικό λίγο πριν από την έναρξη της διαδικασίας. Ανάλογα με την αναισθησία που χρησιμοποιείται, μπορεί να κοιμάστε εντελώς και να μην αισθάνεστε τίποτα.
Τί συμβαίνει κατά τη διάρκεια της εξέτασης
Η ERCP διενεργείται πάντα σε νοσοκομειακό περιβάλλον και απαιτείται σε όλες τις περιπτώσεις παρακολούθηση για 24 ώρες μετά τη διενέργεια της εξέτασης. Οι διαδικασίες ενδέχεται να διαφέρουν ανάλογα με την κατάστασή σας και τις πρακτικές που εφαρμόζει το κάθε νοσηλευτικό ίδρυμα
Γενικά, κατά την ERCP ακολουθείται η παρακάτωνδιαδικασία:
Θα χρειαστεί να αφαιρέσετε ρούχα, κοσμήματα ή άλλα αντικείμενα που ενδέχεται να επηρεάσουν τη διαδικασία.
Θα χρειαστεί να αφαιρέσετε τα ρούχα και να φορέσετε μία ρόμπα νοσοκομείου.
Μια ενδοφλέβια (IV) γραμμή θα τεθεί στο χέρι ή το χέρι σας.
Θα λάβετε οξυγόνο μέσω ενός σωλήνα στη μύτη σας κατά τη διάρκεια της διαδικασίας.
Θα τοποθετηθείτε στην αριστερή πλευρά ή, πιο συχνά, στην κοιλιά σας, στο τραπέζι των ακτίνων Χ.
Θα τοποθετηθεί ένα προστατευτικό στόματος, για να μην δαγκώσετε το ενδοσκόπιο και να προστατέψετε τα δόντια σας.
Μετά την έναρξη της αναισθησίας , ο γαστρεντερολόγος θα καθοδηγήσει το ενδοσκόπιο απο τον οισοφάγο μέσω του στομάχου στο δωδεκαδακτύλου όπου θα γίνει ο κεθετηριασμός με εναν λεπτο καθετήρα του χοληφόρου δέντρου.
Ο καθετηριασμός και στη συνέχεια η σκιαγράφηση του χοληφόρου δέντρου γίνεται μέσω μιας φυσικής οπής που λεγεται φυμα του Vater .Ενα παροδικό αίσθημα πληρότητας στην κοιλιά οφείλεται στο γεγονός ότι κατά την διάρκεια της εξετασης γίνεται εμφυσηση αέρα στο λεπτό έντερο.
Θα ληφθούν διάφορες ακτινογραφίες μετά απο την έγχυση σκιαγραφικού στα χοληφόρα. Εάν χρειαστεί, ο ενδοσκόπος θα πάρει δείγματα υγρού ή ιστού. Μπορεί να κάνει άλλες διαδικασίες, όπως αφαίρεση χολόλιθων ή τοποθέτηση stent ή χολαγγειοσκόπηση σε αποφράξεις των χολαγγέιων .
Τι συμβαίνει μετά την ERCP;
Μετά τη διαδικασία, θα μεταφερθείτε στον χώρο ανάνηψης. Μόλις η αρτηριακή πίεση, ο σφυγμός και η αναπνοή σας είναι σταθεροί και είστε σε εγρήγορση, θα μεταφερθείτε στο δωμάτιο του νοσοκομείου σας ή ενδέχεται σε μερικές περιπτώσεις να πάρετε εξιτήριο στο σπίτι. Εάν αυτή η διαδικασία γίνει ως εξωτερικός ασθενής, προγραμματίστε να σας οδηγήσει κάποιος στο σπίτι.
Μπορεί να έχετε πονόλαιμο και πόνο κατά την κατάποση για μερικές ημέρες. Αυτό είναι φυσιολογικό.
Πολλές φορές, ένα ορθικό υπόθετο συγκεκριμένου φαρμάκου χορηγείται μετά την ERCP για να μειώσει τον κίνδυνο παγκρεατίτιδας.
Μπορείτε να επιστρέψετε στη συνήθη διατροφή και δραστηριότητες μετά τη διαδικασία, εκτός εάν ο θεράπων ιατρός σας πει το αντίθετο.
Ενημερώστε τον ιατρό σας εάν έχετε κάποιο από τα ακόλουθα:
Πυρετό ή ρίγη
Κοιλιακό πόνο, ναυτία ή έμετο
Μαύρα ή αιματηρά κόπρανα
Πρόβλημα κατάποσης
Πόνος στο λαιμό ή στο στήθος που επιδεινώνεται
Ο θεράπων ιατρός μπορεί να σας δώσει άλλες οδηγίες μετά τη διαδικασία, ανάλογα με την κατάστασή σας.
Επόμενα βήματα
Πριν συμφωνήσετε με τη δοκιμή ή τη διαδικασία, βεβαιωθείτε ότι γνωρίζετε:
Το όνομα της εξέτασης
Ο λόγος που κάνετε τη συγκεκριμένη εξέταση
Τι αποτελέσματα αναμένονται από την εξέταση
Τους κίνδυνους και τα οφέλη της εξέτασης
Ποιες είναι οι πιθανές παρενέργειες ή επιπλοκές
Πότε και πού πρόκειται να κάνετε την εξέταση
Τι θα συνέβαινε αν δεν είχατε κάνει την εξέταση
Τυχόν εναλλακτικές εξετάσεις για να σκεφτείτε
Πότε και πώς θα έχετε τα αποτελέσματα. Σε ποιον να καλέσετε μετά την εξέταση εάν έχετε ερωτήσεις ή προβλήματα