Skip to content
Home » Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

Με τον όρο γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) εννοούμε τα συμπτώματα που προκαλούνται από την παλινδρόμηση του οξέος, το οποίο παράγεται φυσιολογικά στο στομάχι προς τον οισοφάγο. Η ΓΟΠ είναι ιδιαίτερα συχνή, ενώ οι ασθενείς υποφέρουν από καούρες και πόνο πίσω από το στέρνο, που συχνά επιδεινώνεται όταν ξαπλώνουν. Η παλινδρόμηση μπορεί να προσδιοριστεί με τη βοήθεια γαστροσκόπησης ή μέτρησης pH 24ώρου (pHμετρία 24ώρου). Η φαρμακευτική αγωγή και η αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες ανακουφίζουν από τα συμπτώματα.

Ποια είναι τα συμπτώματα της παλινδρόμησης;

Στην παλινδρόμηση, το όξινο γαστρικό περιεχόμενο μετακινείται από το στομάχι στον οισοφάγο. Το εσωτερικό τοίχωμα του οισοφάγου, σε αντίθεση με αυτό του στομάχου, δεν είναι ανθεκτικό στο οξύ. Η επαφή με το οξύ προκαλεί, μεταξύ άλλων, οπισθοστερνικό καυστικό πόνο, τη γνωστή ‘καούρα’. Στους περισσότερους ασθενείς, τα συμπτώματα επιδεινώνονται σε ύπτια θέση, καθώς και μετά από μεγάλα γεύματα. Οι ασθενείς παραπονούνται επιπλέον για δυσοσμία της στοματικής κοιλότητας, χρόνιο επίμονο ξηρό βήχα, βράγχος φωνής ή όξινες ερυγές (όξινα ρεψίματα).

Ο ερεθισμός του εσωτερικού τοιχώματος στο σημείο επικοινωνίας του στομάχου με τον οισοφάγο (γαστροοισοφαγική συμβολή) οδηγεί συχνά σε δυσκολία στην κατάποση (δυσφαγία). Οι ασθενείς συχνά αναφέρουν την αίσθηση ύπαρξης «εξογκώματος στον λαιμό», αλλά και ξηροστομία που επιμένει παρόλο που καταναλώνουν αρκετά υγρά.

Αναγνώριση συμπτωμάτων παλινδρόμησης

Τα συμπτώματα της παλινδρόμησης συνήθως αναγνωρίζονται εύκολα από τους ασθενείς και τον θεράποντα ιατρό και με την κατάλληλη θεραπεία αποφεύγονται οι επιπλοκές της νόσου. Η διαφοροδιάγνωση των συμπτωμάτων της παλινδρόμησης από άλλες αιτίες, όπως οι καρδιακές παθήσεις, πραγματοποιείται μετά από τη λήψη ιατρικού ιστορικού και τη διενέργεια των απαραίτητων εργαστηριακών εξετάσεων.

Αίτια εμφάνισης γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης

Ο ακριβής μηχανισμός που οδηγεί στην επαναλαμβανόμενη παλινδρόμηση γαστρικού περιεχομένου δεν έχει πλήρως διευκρινιστεί. Ωστόσο, υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που προκαλούν αυξημένη παραγωγή γαστρικού οξέος και χαλάρωση του οισοφαγικού σφιγκτήρα, προάγοντας έτσι την παλινδρόμηση. Διάφορες τροφές όπως τα λιπαρά, ο καφές, το αλκοόλ επιδεινώνουν τα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Ιδιαίτερα έντονα συμπτώματα παρουσιάζονται σε υπέρβαρα άτομα, σε άτομα που καταναλώνουν μεγάλα ή λιπαρά γεύματα, καπνίζουν και φοράνε στενά ρούχα ή ζώνες, καθώς αυτοί οι παράγοντες είτε συντελούν στη χαλάρωση της βαλβίδας μεταξύ οισοφάγου και στομάχου ή αυξάνουν την ποσότητα του οξέος που παράγεται στο στομάχι.

Σε ποσοστό περίπου 90% των ασθενών με ΓΟΠ ανευρίσκεται μία ανατομική παραλλαγή στη συμβολή μεταξύ στομάχου και οισοφάγου που ονομάζεται ολισθαίνουσα διαφραγματοκήλη. Το διάφραγμα είναι ένας μεγάλος αναπνευστικός μυς που χωρίζει τον θώρακα από την κοιλιά. Στη διαφραγματοκήλη, το στομάχι ωθείται προς τα πάνω μέσω του διαφραγματικού ανοίγματος στο θώρακα, προκαλώντας χαλάρωση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα και προάγοντας τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Αν και οι περισσότεροι ασθενείς με ΓΟΠ έχουν ολισθαίνουσα διαφραγματοκήλη, δεν σημαίνει ότι κάθε άτομο με διαφραγματοκήλη έχει και παλινδρόμηση. Επομένως η διαφραγματοκήλη δεν είναι άμεσα η αιτία της παλινδρόμησης.

Άλλες καταστάσεις οι οποίες δευτερογενώς μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα γαστροοιοσοφαγικής παλινδρόμησης είναι η εγκυμοσύνη, διαταραχές της κινητικότητας του στομάχου που μπορεί να προκληθούν από όγκους, διαβητική γαστροπάρεση ή σπάνιες συστηματικές παθήσεις, όπως για παράδειγμα το σκληρόδερμα.

Ποιες εξετάσεις και διαγνώσεις υπάρχουν;

Το ατομικό ιστορικό δίνει ιδιαίτερα σημαντικές πληροφορίες και κατευθύνει τον θεράποντα ιατρό στην κατάλληλη διάγνωση. Ο γιατρός θα σας κάνει τις ακόλουθες ερωτήσεις, μεταξύ άλλων:

Υποφέρετε από καούρες;

Ο πόνος επιδεινώνεται όταν ξαπλώνετε ή σκύβετε;

Έχετε όξινες ερυγές (ρεψίματα);

Υποφέρετε από αίσθημα πίεσης στο λαιμό σας;

Έχετε πρόβλημα στην κατάποση;

Έχετε παρατηρήσει ξηρό βήχα που εμφανίζεται πιο συχνά τη νύχτα;

Έχετε παρατηρήσει πιο συχνά κακή αναπνοή στο στόμα σας;

Έχετε προηγούμενες ασθένειες στον οισοφάγο ή στο στομάχι;

Παίρνετε φάρμακα;

Πίνετε αλκοόλ και καφέ, καπνίζετε και ποια είναι η διατροφή σας;

Εάν ο γιατρός υποψιάζεται καρδιακή νόσο, ενδείκνυνται περαιτέρω εξετάσεις όπως ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ) και εξετάσεις αίματος. Επιπλέον, απαραίτητη είναι η επισκόπηση του στόματος και του φάρυγγα, για παράδειγμα για να αποκλειστεί μια μυκητιασική λοίμωξη, η οποία πιθανώς να προκαλεί παρόμοια συμπτώματα. Ωστόσο, η γαστροσκόπηση και η pHμετρία 24ώρου είναι οι πιο αξιόπιστες εξετάσεις για την διάγνωση της νόσου.

Πώς αντιμετωπίζεται η παλινδρόμηση;

Η παλινδρόμηση αντιμετωπίζεται στις περισσότερες περιπτώσεις με συντηρητικά μέσα. Γενικά μέτρα, όπως η αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες και στον τρόπο ζωής οδηγούν σε σημαντική ανακούφιση των συμπτωμάτων σε πολλούς ασθενείς. Η φαρμακευτική αγωγή βοηθά περίπου το 90% των ασθενών. Στην περίπτωση ιδιαίτερα σοβαρής νόσου ΓΟΠ, η χειρουργική προσέγγιση πρέπει να συζητείται με τον ασθενή.

Γενικά Μέτρα

Η χρήση στενών ρούχων, ειδικά στην περιοχή της κοιλιάς θα πρέπει να αποφεύγεται, γιατί μπορεί να αυξήσει την πίεση στο στομάχι, καθιστώντας ευκολότερο το περιεχόμενο του στομάχου να εισέλθει στον οισοφάγο. Συνιστάται οι ασθενείς να ξαπλώνουν στην αριστερή τους πλευρά και με το πάνω μέρος του σώματος ελαφρώς ανυψωμένο. Η σωματική δραστηριότητα και κυρίως η απώλεια βάρους εάν κάποιος είναι υπέρβαρος είναι ιδιαίτερα ευεργετικές για τη μείωση της κοιλιακής πίεσης.

Διαιτητικές οδηγίες

Οι πάσχοντες συχνά υποφέρουν από δυσπεψία ως μέρος της παλινδρόμησης τους. Μια δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη είναι συχνά καλά ανεκτή. Εκτός από την επιλογή των σωστών τροφών, η ποσότητα του φαγητού παίζει σημαντικό ρόλο με καταλληλότερες τις μικρές μερίδες με χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες και λιπαρά. Ιδανικά, το τελευταίο γεύμα της ημέρας θα πρέπει να καταναλώνεται αρκετή ώρα πριν τον ύπνο, έτσι ώστε το μεγαλύτερο μέρος του περιεχομένου του στομάχου να έχει ήδη φτάσει στο λεπτό έντερο. Γενικά ισχύει ο κανόνας των πολλών και μικρών γευμάτων σε καθημερινή βάση.

Αποφύγετε τις βλαβερές ουσίες

Η κατανάλωση αλκοόλ πρέπει να αποφεύγεται . Αφενός, το αλκοόλ βλάπτει άμεσα το βλεννογόνο του στομάχου, αφετέρου προκαλεί χαλάρωση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα. Ωστόσο, η επίδραση του καφέ στην παλινδρόμηση είναι αμφιλεγόμενη. Επίσης, θα πρέπει να αποφύγετε το κάπνισμα, καθώς η νικοτίνη οδηγεί σε υπερβολική παραγωγή γαστρικού οξέος.

Αναστολείς αντλίας πρωτονίων

Οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων (PPI), όπως η ομεπραζόλη και η παντοπραζόλη, χρησιμοποιούνται πολύ συχνά στη θεραπεία της παλινδρόμησης. Οι αναστολείς της αντλίας πρωτονίων είναι γενικά καλά ανεκτοί και στο 90% των ασθενών που χορηγούνται τα συμπτώματα υποχωρούν. Οι ασθενείς συνήθως ξεκινούν θεραπεία με υψηλότερες δόσεις αναστολέων αντλίας πρωτονίων, τις οποίες μειώνουν με την πάροδο του χρόνου. Μετά την πλήρη διακοπή, ωστόσο, το 50% των ασθενών εμφανίζουν εκ νέου συμπτώματα παλινδρόμησης.

Υπάρχουν, επίσης φάρμακα που δεσμεύουν και εξουδετερώνουν το γαστρικό οξύ (αντιόξινα). Οι παράγοντες που περιέχουν αλγινικό νάτριο σχηματίζουν ένα παχύρρευστο τζελ, το οποίο επιπλέει στο γαστρικό χυμό, σχηματίζοντας ένα προστατευτικό στρώμα μεταξύ του περιεχομένου του στομάχου και του οισοφάγου.

Επιπλέον, υπάρχει η δυνατότητα προώθησης των κινήσεων του στομάχου προς την κατεύθυνση του λεπτού εντέρου με το δραστικό συστατικό δομπεριδόνη. Αυτό επιτρέπει στο περιεχόμενο του στομάχου να μετακινείται καλύτερα, γεγονός που μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα παλινδρόμησης.