Οι κύστεις του παγκρέατος είναι συλλογές υγρού που αναπτύσσονται στο πάγκρεας.
Μερικές φορές οι κύστεις του παγκρέατος αναπτύσσονται ως αποτέλεσμα ενός επεισοδίου παγκρεατίτιδας, μιας φλεγμονής στο πάγκρεας. Αλλά οι περισσότερες κύστεις αναπτύσσονται χωρίς προφανή λόγο και ανακαλύπτονται τυχαία κατά τη διάρκεια μίας απεικονιστικής εξέτασης όπως η αξονική τομογραφία ή η μαγνητική τομογραφία που γίνεται για άλλο σκοπό. Στην πραγματικότητα, η σημαντική βελτίωση της ποιότητας αυτών των μεθόδων απεικόνισης σε συνδυασμό με την αύξηση της χρήσης αυτών των απεικονιστικων μεθόδων έχει αυξήσει δραματικά την ανίχνευση κυστικών αλλοιώσεων παγκρέατος.
Οι περισσότερες κύστεις του παγκρέατος είναι καλοήθεις (μη καρκινικές) και είναι απίθανο να σας βλάψουν ή να προκαλέσουν συμπτώματα. Κάποια όμως χαρακτηρίζονται ως πρακαρκινικές καταστάσεις και υπάρχει η πιθανότητα να εξελιχθούν σε καρκίνο του παγκρέατος. Είναι λοιπόν σημαντικό να μάθετε τι είδους κύστη έχετε.
Τύποι παγκρεατικών κύστεων
Υπάρχουν σχεδόν 20 τύποι κύστεων του παγκρέατος. Οι πιο συχνές περιλαμβάνουν:
Ψευδοκύστες
Οι ψευδοκύστεις είναι κύστεις που αποτελούνται κυρίως από ορώδες υγρό. Αυτά μπορεί να ξεκινήσουν μέσα ή δίπλα στο πάγκρεας και είναι μια κοινή επιπλοκή της οξείας παγκρεατίτιδας, μιας φλεγμονής του παγκρέατος. Είναι απίθανο να αναπτυχθούν εάν δεν είχατε ποτέ παγκρεατίτιδα ή τραυματισμό στο πάγκρεας. Ένα ποσοστό ψευδοκύστεων αναπτύσσονται σε έδαφος χρόνιας παγκρεατίτιδας, δηλαδή μιας χρόνιας φλεγμονής του παγκρέατος. Όταν αυτές οι παραπάνω κύστεις περιέχουν και στερεά στοιχεία (ιστικά ράκη και νεκρώματα) αναφερόμαστε σε καταστάσεις που ονομάζονται περιχαρακωμένες παγκρεατικες νεκρώσεις με σχηματισμό τοιχώματος και αντιμετωπίζονται με διαφορετικό τρόπο απ’ ότι οι απλές κύστεις.
Ορώδες κυσταδένωμα
Τα ορώδη κυσταδενώματα έχουν παχιά, ινώδη τοιχώματα και περιέχουν διαυγές υγρό. Σχεδόν όλα τα ορώδη κυσταδενώνματα είναι καλοήθη, αλλά μπορεί να προκαλέσουν πόνο, ίκτερο ή αίσθημα κοιλιακης δυσφορίας προκαλώντας ενδοκοιλιακά πιεστικα φαινόμενα καθώς μεγαλώνουν.
Intraductal Papillary Mucinous Neoplasms (IPMNs)
Τα ενδοπορικά θηλώδη βλεννώδη νεοπλάσματα ξεκινούν από τους μικρούς παγκρεατικόυς πόρους που σχηματίζουν το σύστημα παροχέτευσης των παγκρεατικών χυμών με τελικό αποδέκτη το λεπτό έντερο . Είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος προκαρκινικής κύστης. Πρέπει να τονιστεί ότι ένα πολύ μικρό ποσοστό των παραπάνω κυστικών βλαβών είναι καρκινικές καταστάσεις και ένα μικρό ποσοστό των παραπάνω κύστεων θα εξελιχθεί σε καρκινική κατάσταση.
Παράγουν μεγάλες ποσότητες πρωτεϊνών που σχηματίζουν βλέννη . Ο ενδοσκοπικός υπέρηχος παίζει πάρα πολύ σημαντικό ρόλο στη διάγνωση αλλά και στην ανίχνευση υπερηχογραφικών στοιχείων τα οποία υποδηλώνουν την ‘ επιθετικότητα’ των παραπάνω κύστεων. Με άλλα λόγια με τη βοήθεια του ενδοσκοπικού υπερήχου είναι δυνατόν να εντοπίσουμε ανησυχητικά ευρήματα και ‘στίγματα’ υψηλού κινδύνου τα οποία αναδεικνύουν τον χαρακτήρα των παραπάνω κυστικών αλλοιώσεων. Σε διάφορες περιπτώσεις όπου χρειάζονται επιπλέον στοιχεία για την ακριβή διάγνωση ή τον αποκλεισμό ανεύρεσης καρκινικού ιστού , η χρήση του ενδοσκοπικού υπερήχου ,με τη λήψη βιοψίας ή αναρρόφησης υγρού και αποστολή του για επιπλέον εξετάσεις , παίζει πρωτεύοντα ρόλο. Τα IPMNs που εντοπίζονται στον κύριο παγκρεατικό πόρο διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για καρκινική εξαλλαγή και η θεραπεία σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η χειρουργική αφαίρεση.
Βλεννώδη Κυστικά Νεοπλάσματα (MCNs)
Αυτές οι κύστεις είναι προκαρκινικές καταστάσεις που μπορούν να ξεκινήσουν στο σώμα και την ουρά του παγκρέατος. Σχεδόν πάντα αναπτύσσονται σε γυναίκες παρά σε άντρες. Τα μεγάλα σε μέγεθος κυστικά νεοπλάσματα που περιέχουν εσωτερικά τοιχώματα με αυξημένο πάχος και χωρίζουν την κύστη σε διαμερίσματα που ονομάζονται διαφράγματα,αποτελούν ανησυχητικά σημεία για εξαλλαγή των κύστεων σε νεοπλασία.
Παρακολούθηση των κύστεων του παγκρέατος
Εξαιτίας α) των πολλών διαφορετικών ειδών κυστικών αλλοιώσεων που εντοπίζονται στο πάγκρεας, β) των διαφορετικών χαρακτηριστικών που έχουν ακόμα και κύστεις που ανήκουν στην ίδια κατηγορία και γ) με βάση τα κλινική εικόνα του κάθε ασθενούς, δεν υπάρχει μία θεραπεία για όλους τους ασθενείς. Αντίθετα, οι ασθενείς αντιμετωπίζονται και πρέπει να αντιμετωπίζονται εξατομικευμένα με βάση τα στοιχεία που προειπώθηκαν. Σε μερικές περιπτώσεις η χειρουργική προσέγγιση από έμπειρο χειρουργό παγκρέατος θεωρείται απαραίτητη, ενώ σε άλλες περιπτώσεις ακολουθείται ένα πρόγραμμα επιτήρησης των κύστεων. Οι κύστεις στο πάγκρεας είναι πολύ συχνές και σπάνια προκαλούν συμπτώματα. Παρόλα αυτά, μία ολοκληρώμενη προσέγγιση των παραπάνω περιστατικών από μια ομάδα που περιλαμβάνει ακτινολόγο, γαστρεντερολόγο, απεικονιστική ακτινολόγο και χειρουργό παγκρέατος μπορεί να δώσει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.